5 bài thuốc từ Cây huyết giác

Cây huyết giác có vị đắng và chát, lành tính, có tác dụng lưu thông máu, bổ máu, bổ khí, được dùng chữa bị thương do tụ máu sưng bầm, bong gân, đau nhức xương,… Dùng  cây huyết giác kết hợp với một số dược liệu khác sắc uống hoặc huyết giác ngâm rượu để xoa bóp.  

1. Cây huyết giác

Cây huyết giác là họ Dracaenaceae. Huyết giác còn có tên gọi khác là trầm dứa, cây xó nhà, là loại cây tầm trung, không quá cao, cao khoảng 10m, to 30cm, ở gốc thân thẳng, thân già sẽ hoá thành gỗ, bỏ rỗng phần ở giữa và có màu đỏ.

Lá huyết giác hình lưỡi kiếm, cứng, màu xanh tươi, thành cụm không có cuống. Lá huyết giác rụng sẽ để lại một vết sẹo trên thân cây. Thường chỉ có các bó lá tụ tập trung ở vị trí trên ngọn huyết giác.

Hoa huyết giác mọc thành từng chùm dài lên đến 1m, hoa là tập hợp từng 2-4 hoa gần nhau. Hoa nhỏ, đường kính 7-8 mm, có màu vàng nhạt. Quả hình cầu đường kính khoảng 1cm, khi chín màu đỏ, chứa 3 đến hạt. Hạt huyết giác tròn như viên bi, đường kính tầm 6-7 cm.

Thành phần hóa học của cây huyết giác: 

Nhựa cây huyết giác gồm có C6H5-CO-CH2-CO-OC8H9O và dracoresinotanol chiếm 57-82%, ngoài ra còn có draco alben, dracoresen, nhựa không tan, phlobaphen và tạp thực vật khác 10,4%. Cây huyết giác có vị chát, đắng nhẹ, lành tính.

2. Phân bố cây huyết giác

Huyết giác phân bố chủ yếu ở các vùng núi đá khắp cả nước. Bộ phận được dùng làm thuốc là phần thân đã hóa gỗ và có màu đỏ ở những cây già. Cần phơi khô để sử dụng.

Cây huyết giác phân bố ở một số khu vực nhất định có khí hậu phù hợp như phía nam của Trung Quốc, Campuchia. Còn ở nước ta, cây huyết giác hay mọc trên các núi đá vôi trong đất liền hoặc hải đảo từ Bắc vào Nam.

3. Cách thu hoạch cây huyết giác

Cây được thu hoạch bất kể mùa nào trong năm, khi thu hoạch cần chọn lấy phần gỗ của những cây huyết giác đã già, lâu năm có màu trong lõi đã chuyển thành màu đỏ nâu, lọc bỏ phần vỏ bên ngoài, phần gỗ mủn, mục, màu trắng. Sau đó thái lát mỏng và phơi hoặc sấy khô.

4. Huyết giác có tác dụng gì?

Tác dụng của cây huyết giác là lợi máu, hoạt huyết, lợi khí, còn được dùng chữa các vết thương gây nên do máu tụ sưng bầm, đòn ngã tổn thương, bong gân, đau nhức xương,… Dùng huyết giác cùng các vị thuốc khác sắc uống hoặc ngâm huyết giác với rượu để xoa bóp phần đau.

5. Ðơn thuốc có sử dụng huyết giác:

Giảm đau khi bị bong gân

Chữa bị thương tụ máu do té ngã hay phong thấp đau nhức:

Huyết giác 15 g, huyết dụ cả lá, hoa, rễ 30g, sắc uống. Dùng 7-10 ngày. Hoặc: Huyết giác 20g, quế chi 20g, thiên niên kiện 20g, đại hồi 20g, địa liền 20g, gỗ vang 40g.

Các vị tán nhỏ, cho thêm 500ml rượu 30 độ, ngâm trong một tuần, lấy ra vắt kiệt, bỏ bã. Dùng bông tẩm rượu thuốc bôi và xoa bóp chỗ đau.

Rượu xoa bóp huyết giác

Rượu xoa bóp làm khí huyết lưu thông, tiêu viêm, giảm đau, giãn gân cơ trong các trường hợp bị chấn thương bầm máu, sưng tấy đau: 

Huyết giác 40g, ô đầu 40g, thiên niên kiện 20g, địa liền 20g, long não 15g; đại hồi 12g, quế chi 12g.

Tán nhỏ các vị thuốc, ngâm với một lít rượu trong một tuần. Lọc bỏ bã, thêm rượu cho vừa đủ một lít. Xoa nhẹ nhàng lên chỗ bị sưng đau.

Bài thuốc trị thận hư suy gây đau mỏi lưng, tiểu nhắt, tiểu nhiều lần và suy nhược cơ thể

• Chuẩn bị: Rượu 250ml, huyết giác 1.2g, cáp giới 6g, tiểu hồi hương 6g, đảng sâm 16g và trần bì 0.8g.
• Thực hiện: Ngâm các dược liệu với rượu trong vòng 1 tháng là dùng được. Trước khi đi ngủ dùng 1 chén rượu nhỏ (khoảng 20ml). Sử dụng đều đặn hàng ngày cho đến khi khỏi bệnh.

Trị khớp tụ máu bầm

Bài thuốc trị khớp tụ máu bầm gây sưng và đau nhức

• Chuẩn bị: Quốc lão 6g, dây đau xương 20g, huyết giác 20g, củ trinh nữ hoàng cung 20g, lá cối xay 20g.
• Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống, mỗi ngày dùng 1 thang cho đến khi máu bầm tan hoàn toàn.

Trị chứng rối loạn tiểu tiện

Bài thuốc trị chứng rối loạn tiểu tiện ở người cao tuổi và hỗ trợ điều trị u xơ tiền liệt tuyến

• Chuẩn bị: Huyết giác 20g. Rễ ngưu tất nam 12g, hương tử 6g, ba kích (sao muối) 10g, lá trinh nữ hoàng cung 20g.
• Thực hiện: Đem sắc lấy nước, chia thành 2 – 3 lần uống và dùng hết trong ngày.

Trị thoái vị đĩa đệm

• Chuẩn bị: Đương quy, độc hoạt, tô mộc, khương hoạt, tần giao, huyết giác mỗi vị 12g, nhục quế và hồng hoa mỗi vị 8g, ngải cứu 6g, thiên niên kiện và mộc qua mỗi vị 10g.
• Thực hiện: Đem ngâm với 1 lít rượu trong vòng 1 tuần, mỗi lần dùng 15 – 20ml sau bữa ăn. Ngày dùng 2 lần.

Trị chứng thiếu máu

Bài thuốc trị chứng thiếu máu khiến người xanh xao, mệt mỏi, mất ngủ, ăn ngủ kém, ngực nặng tức

• Chuẩn bị: Ba kích, huyết giác và cao hổ cốt mỗi vị 20g, sâm bố chính 120g, quả dâu, hà thủ ô (chế), tang ký sinh, thỏ ty tử (sao) và đỗ trọng mỗi vị 40g, hoàng tinh (chế) 80g.
• Thực hiện: Đem các vị ngâm với 1 lít rượu trong 2 ngày 2 đêm. Sau đó chưng cách thủy trong 2 giờ, hạ thổ trong 7 ngày rồi đem lên. Mỗi lần dùng 30ml rượu uống trong bữa ăn, ngày dùng 2 lần.

Lưu Ý Khi Sử Dụng Huyết giác (Lõi gỗ)

• Huyết giác không được sử dụng cho phụ nữ đang mang thai.
• Một số người hay bị nhầm cây huyết giác và cây dứa dại vì chúng khá giống nhau.
• Vị thuốc này có tác dụng chống tập kết tiểu cầu nên có khả năng tương tác với thuốc chống đông máu. Nếu bạn đang sử dụng loại thuốc này, vui lòng trao đổi với bác sĩ để được điều chỉnh liều lượng thuốc và dược liệu.
• Nên trước khi sử dụng nên tìm hiểu kỹ để không bị nhầm lẫn và gây ra những tác dụng không mong muốn.

Các bài thuốc huyết giác trên chỉ mang tính chất tham khảo, không được tự ý sử dụng, việc kết hợp các dược liệu phải được sự đồng ý từ bác sĩ đông y để đạt được hiệu quả trị bệnh hiệu quả nhất.

Nguồn Tham Khảo

1. https://tracuuduoclieu.vn/huyet-giac.html.

2. Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi: https://drive.google.com/file/d/11HYLqPu7eW-p5LePwUl4L2z18YnIRfQH/view?usp=sharing.